گزارش آماری نقض حقوق محیط زیست، شهریور ماه ۱۴۰۱
گزارش آماری نقض حقوق محیط زیست، شهریور ماه ۱۴۰۱
تنظیم نمودار : میناآقابیگی
تهیه آمار و گزارش : سلمان یزدان پناه
آگاهی بیشتر:
این گزارشات آماری از میان بیش از ۲۶۸خبر که در طول ماه شهریور۱۴۰۱ تهیه شده است.این گزارشات از سایت کمیته دفاع از محیط زیست تهیه شده است که از رسانه‌های داخلی و خارجی مانند هرانا، ایلنا، ایرنا، دیده‌بان، ایسنا، مهر، خبربان، قطره، تسنیم، یورونیوز، انصاف و پایگاه خبری محیط زیست و حیات وحش جمع‌آوری گردیده است.آمار فوق از گزارشات رسانه‌های داخلی و خارجی مورد تأیید دولت جمهوری اسلامی ایران جمع‌آوری شده و عملاً نمی‌تواند بیش از ۲۵ تا ۳۰ در صد واقعیت‌های جامعه باشد.همکارانی که در گردآوری این موارد خبری نقض حفاظت محیط زیست درشهریور ماه همکاری کردند، خانم‌ها و آقایان: سلمان یزدان‌پناه، مینا آقابیگی، ایرانداخت کیا، علیرضا جهان‌بین، رزا جهان‌بین، ساناز تنهایی قلی بیگلو، حمیدرضا امینی، علی برومند، نادیا مشرف، کاوه قزلباش، ندا فروغی ، مجید رئوفی، رسول بلغار، فرشته خیام الحسینی می‌باشند. اطلاعات بیشتر در لینک زیر قابل مشاهده :
https://ift.tt/0eBItcq
آلودگی هوا:
1- دود هورالعظیم آلودگی هوای سوسنگرد را به ۱۶ برابر حد مجاز رساند. مسؤول آزمایشگاه هوای اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان گفت: بیشترین میزان آلودگی هوا (PM۲.۵) در سوسنگرد ساعت ۲ بامداد یکشنبه به ۵۶۱ رسید که معادل ۱۶ برابر حدمجاز بوده و شرایط خطرناک را نشان می‌دهد. علیرضا آذریان، مسؤول آزمایشگاه هوای اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس (۲۷ شهرور۱۴۰۱) در اهواز اظهار کرد: بر اساس ردیابی‌ها و بررسی صورت گرفته دودی که از بامداد امروز در آسمان شهرهای سوسنگرد، هویزه، حمیدیه و اهواز مشاهده شده، ناشی از ادامه آتش‌سوزی در بخش عراقی تالاب هورالعظیم است که با توجه به جهت باد (شمال غربی) این شهرها را درگیر کرده است. وی افزود: ایستگاه سنجش هوا در حمیدیه فاقد آنالیزور PM۲.۵ (ذرات با اندازه ۲.۵ میکرون) است و هویزه نیز ایستگاه پایش هوا ندارد. مسؤول آزمایشگاه هوای اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان در پاسخ به اینکه سرانجام وعده سازمان حفاظت محیط زیست برای استفاده از هواپیمای آبپاش برای خاموش کردن آتش چه شد، گفت: به کارگیری هواپیماهای خاموش کردن آتش از مواردی است که قرار بر پیگیری بوده و اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان این موضوع را دنبال کرده است؛ البته با توجه به اینکه آتش‌سوزی‌ها در بخش عراقی تالاب و در محدوده سخت گذر رخ داده نیاز به رایزنی دارد. وی افزود: شواهد حاکیست که این آتش‌سوزی‌ها از نوع آتش‌سوزی خودبخودی بوده که همزمان با فصل تابستان و به دلیل خشک شدن تالاب اتفاق افتاده است و با توجه به تداوم شرایط خشکسالی،احتمال ادامه آن وجود دارد. آذریان با تاکید بر لزوم مدیریت و هماهنگی منطقه‌ای برای حفاظت از هورالعظیم، بیان کرد: با توجه به صدها سال قدمت این تالاب و ویژگی‌های بیولوژیکی آن، مساله حفظ تالاب اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. وی افزود: گسترده شدن آتش‌سوزی در اطراف کریدورهای مرزی ما نیز زنگ خطر را برای آینده به خطر انداخته و ممکن است بخش ایرانی تالاب نیز درگیر این آتش سوزی شود. مسؤول آزمایشگاه هوای اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان با اشاره به نقش هورالعظیم به عنوان ضربه‌گیر در گرد و غبار (PM۱۰)، عنوان کرد: نابودی این تالاب بر روی افزایش گرد و غبار نیز تاثیر دارد و باعث ایجاد اثر تجمعی (سینرژی) در شرایط افزایش دما، آلودگی و گرد و غبار می‌شود، بنابراین هر ۲ کشور ایران و عراق باید برای این وضعیت چاره‌اندیشی کنند.
2-نابودی باغستان سنتی قزوین موجب هجوم ریزگردها تا مرکز کشور می‌شود. قزوین – ایرنا (۲۴ شهریور۱۴۰۱)– سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست استان قزوین گفت: باغستان سنتی پشتوانه حاصلخیز قزوین بوده و بر سر راه کانون تولید ریزگرد منطقه قرار گرفته است و نابودی آن موجب هجوم ریزگردها تا مرکز کشور خواهد شد. به گزارش خبرنگار ایرنا، سعیده خضیر روز پنجشنبه در بازدید از باغستان سنتی قزوین به همراه تعدادی از دوستداران محیط زیست، افزود: باغستان سنتی قزوین، میراث ملی کشور بوده که با تکیه بر دانش بومی به منظور پخش سیلاب و جلوگیری از تهدیدات آن ایجاد شده و وسیع‌ترین آبخوان منطقه است. خضیر خاطرنشان کرد: باغستان سنتی، مهم‌ترین و وسیع‌ترین ظرفیت اکولوژیک استان و منطقه و ریه‌های تنفسی شهر قزوین به شمار می رود و همه دستگاه های اجرایی باید در راستای حفاظت و صیانت از این میراث سبز ارزشمند گام بردارند و به ایفای نقش بپردازند. طی روزهای گذشته اخباری مبنی بر قلع و قمع تعدادی از درختان باغستان سنتی قزوین در رسانه ها و فضای مجازی منتشر شد که واکنش فعالان محیط زیست را در پی داشت. باغستان سنتی که گرداگرد قزوین را فراگرفته و ریه های تنفسی شهر محسوب می شود زمانی بیش از چهار هزار هکتار مساحت داشته که هم اکنون از این میراث ارزشمند تاریخی به دلیل توسعه شهر و تخریب های صورت گرفته، حدود ۲ هزار هکتار باقی مانده است. البته برخی از متخصصان اعتقاد دارند غبار و طوفان‌های نمکی به این سرعت اتفاق نخواهد افتاد و ممکن است چند سال زمان ببرد ولی خب وقوع طوفان‌های خاک شور ممکن است اتفاق بیفتد و اگر اوضاع به همین منوال پیش برود این خطر ما را تهدید می‌کند.
بحران آب، آلودگی و خشکیدگی تالاب،دریاچه و رودخانه:
1-تداوم خشکسالی در ایران تا سال ۲۰۲۵، اُفت سالانه ۵۵ سانتی‌متر در منابع آب زیرزمینی. مسئول پیگیری و اجرای سیاست‌های ابلاغی در حوزه محیط زیست گفت: بر اساس پیش‌بینی‌ها خشکسالی در کشور ما تا سال ۲۰۲۵ ادامه خواهد داشت. به گزارش همشهری آنلاین (۲۰ شهریور ۱۴۰۱)، نخستین همایش سیاست‌های کلی نظام در حوزه محیط زیست پیش‌ازظهر امروز در سالن همایش‌های سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد. وی با بیان اینکه اوضاع محیط زیست کشور به شدت بحرانی است، گفت: متأسفانه خشکسالی‌ها تأثیر به شدت منفی بر کشور داشته و باعث شده تا منابع آب تجدیدپذیر کشور از ۱۳۰ میلیارد مترمربع به ۱۰۰ میلیارد مترمربع رسیده است که این رقم کمتر هم می‌شود. سرانه مصرف آب به ازای هر نفر کاهش شدیدی داشته و باعث شده تا بسیاری از شهرهای ما دچار تنش آبی شده و تعدادی از شهرها نیز وارد شرایط بحران آبی شوند. اُفت سالانه ۵۵ سانتی‌متر در منابع آب زیرزمینی. وی ادامه داد: منابع آب زیرزمینی سالانه ۵۵ سانتی‌متر اُفت داشته و فرونشست نیز به یکی از جدی‌ترین تهدیدات محیط زیستی کشور تبدیل شده است. همچنین ۵۲ میلیون هکتار از اراضی کشور قابلیت تبدیل شدن به کانون‌های گرد و غبار را دارند که از این میزان ۳۴ میلیون هکتار به کانون گرد و غبار تبدیل شده‌اند. تأثیر اقتصادی کمبود آب ناشی از تغییرات اقلیمی خاورمیانه را بیشتر از هر مکانی تحت تأثیر قرار می‌دهد که ایران هم در این منطقه واقع شده است. تداوم خشکسالی در ایران تا سال ۲۰۲۵. مسئول پیگیری و اجرای سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در حوزه محیط زیست افزود: در طول ۱۰۰ سال گذشته دمای کره زمین افزایش یافته است و دمای متوسط کشورما نیز در چند سال اخیر ۱.۱ درجه سانتی‌گراد گرمتر شده است. بر اساس پیش‌بینی‌ها خشکسالی در کشور ما تا سال ۲۰۲۵ ادامه خواهد داشت و اگر خشکسالی را مدیریت نکنیم مشکلات زیادی به وجود خواهد آمد. لاهیجان زاده تصریح کرد: به منظور سازگاری با این شرایط، کمیته سازگاری با کم‌آبی در کشور ایجاد شده که مدیران استانی باید وظایفی را که این کمیته برای آنها تکلیف کرده را با جدیت دنبال کنند. ایران جزء ۱۰ کشور اول جهان در تولید گازهای گلخانه‌ایوی با بیان اینکه برخلاف همه کشورهای دنیا که به سمت کاهش مصرف انرژی رفته‌اند، مصرف انرژی کشور ما سالانه افزایش پیدا می‌کند، گفت: ایران جز ۱۰ کشور اول در زمینه تولید گازهای گلخانه ای است. در بحث انرژی‌های تجدیدپذیر نیز اوضاع خوبی نداریم و در حالی که کشور ترکیه ۱۵۵۰۰ مگاوات از نیاز خود به برق را از انرژی‌های تجدیدپذیر تأمین می‌کند، این عدد برای ما ۸۵۹ مگاوات است. مسئول پیگیری و اجرای سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در حوزه محیط زیست خاطرنشان کرد: همه این آمارها نشان می‌دهد از تمام آستانه‌ها عبور کرده‌ایم و برای توقف این اوضاع باید هر چه زودتر نسبت به اجرای سیاست‌های ابلاغی رهبری در حوزه محیط زیست اقدام کنیم و به این سیاست‌ها را به قانون تبدیل کنیم. سیاست‌های ابلاغی محیط زیست باید به عنوان یک دستور حاکمیتی برای تمام دستگاه‌ها محسوب شود تا تصمیم‌گیری‌های آنها در جهت بهبود شرایط زیست محیطی باشد. لاهیجان‌زاده خاطرنشان کرد: ۵ راهبرد برای اجرایی کردن این سیاست‌ها در نظر گرفته‌ایم و برای هریک از این راهبردها، برنامه و برای برنامه‌ها نیز اقدام تعریف شده است.
2-سرعت بیابان‌زایی از بیابانزدایی پیشی گرفته است. رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: متاسفانه پدیده بیابان‌زایی در کشور ما در حال پیش روی است و روند آن در حال پیشی گرفتن از سرعت بیابانزدایی است. به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری تسنیم (۲۳ شهریور ۱۴۰۱) ، هشتمین جلسه ستاد ملی سیاست‌گذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گرد و غبار با حضور معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست و جمعی از نمایندگان دستگاه‌های ذیربط برگزار شد. در این جلسه، دکتر علی سلاجقه اظهار کرد: کانون‌های داخلی منشا گرد و غبار مطالعه و کاملاً شناسایی شده است و در قالب برنامه ۱۰ ساله و با تخصیص اعتبارات، اقدامات مناسبی در جهت کنترل و تثبیت گرد و غبار در حال انجام است. رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: بر اساس برنامه ۱۰ ساله، دستگاه‌های ذیربط در حال عمل به تکالیف خود هستند و با تخصیص اعتبارات، سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور نیز در حال انجام کار است. با این وجود برای سرعت در انجام کار باید تمامی فعالیت‌های دستگاه‌های اجرایی به صورت یکپارچه انجام شود. سلاجقه بر پیگیری دستاوردهای نشست مسئولان محیط زیست کشورهای منطقه تأکید کرد و گفت: دستاوردهای این نشست بر اساس تقویم زمانی برای دیگر کشورهای منطقه ارسال و داده‌های عملیاتی کشورها تبادل شود. وی با بیان این که تجربیات باید ساماندهی و از تمامی ظرفیت‌ها استفاده شود، بیان کرد: سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور باید نقش اول را در مدیریت این کار داشته باشد و سازمان برنامه و بودجه هم در کنار کار بایستد. معاون رئیس جمهور افزود: در قالب یک طرح جامع همه دستگاه‌های اجرایی پای کار بیایند و سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور شناسایی ایستگاه‌هایی که قرار است نصب شوند را در دستور کار قرار داده و در یک بازه زمانی مشخص اقدام کند. سازمان هواشناسی کشور هم باید در کنار کار باشد تا ایستگاه‌ها در مکان‌های مناسب قرار بگیرد و نقشه‌های پر فشار را برای تعیین وضعیت، با داده‌های اتمسفری انطباق دهد. وی ادامه داد: برای مدیریت بحران گردوغبار نقشه راه جامعی ترسیم شود و برمبنای نقشه راه، محل تأمین اعتبار و بازه زمانی اجرای آن مشخص شود تا بتوان عملیات تثبیت و کنترل گرد و غبار را به صورت عالمانه انجام داد. رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اهمیت مشخص کردن و سنجیدن شاخص ارزیابی گفت: دستگاه‌ها با قدرت تکالیف خود را انجام دهند و گزارش دستگاه‌ها به صورت متوالی اخذ تا با برنامه‌ریزی‌های مناسب فعالیت‌ها به شکل مناسبی انجام شود. به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان حفاظت محیط زیست؛ نشست مسئولان محیط زیست کشورهای منطقه به ابتکار ایران و با حضور وزرای محیط زیست کشورهای ارمنستان، عراق، سوریه، عمان، قطر و امارات و معاونان وزرای محیط زیست جمهوری آذربایجان و ترکمنستان و هیئت‌هایی از ترکیه و ازبکستان ۲۱تیرماه سال جاری در تهران برگزار شد. یافتن راهکاری مشترک برای حل معضلات زیست محیطی به‌ویژه مشکل ریزگردها، از جمله اهداف این نشست بین‌المللی بود. راه‌اندازی صندوق منطقه‌ای مقابله با گردوغبار و تشکیل سازمان وزرای محیط زیست منطقه از دستاوردهای مهم این اجلاس محسوب می‌شود.
3-چاه های غیر مجاز مرگ تالاب هشیلان را رقم زدند . هزاران جاندار در معرض نابودی. رئیس اداره محیط زیست شهرستان کرمانشاه از خشک شدن کامل سرچشمه های تالاب هشیلان و مرگ هزاران موجود زنده این تالاب خبر داد. محمد حسین فلاحتی در گفت وگو با خبرنگار ایلنا (۲۴ شهریور ۱۴۰۱) گفت: فعالیت چاه های غیر مجاز و استفاده بی رویه از منابع آب های زیر زمینی، عامل اصلی خشک شدن تالاب هشیلان و مرگ هزاران آبزی موجود در این تالاب است. وی با بیان اینکه حدود ده هزار لاک‌پشت به زیر کانالی در این تالاب پناه برده‌اند عنوان کرد: لاک‌پشت‌ها و مارهای آبی تنها موجودات باقی مانده در تالاب هستند و البته در لابه‌لای شکاف‌های گلی ایجاد شده در تالاب تعدادی ماهی وجود دارند که می‌توانند با ترشح موادی از بدن خود تا مدتی زنده بمانند. رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان کرمانشاه افزود: این ماهیان ماده‌ای در اطراف خود ترشح می‌کنند که سبب می‌شود تا مدتی در لابلای شکاف های نم دارد تالاب زنده بمانند و تخم‌ریزی کنند و اگر آب زودتر به این منطقه برگردد زنده خواهند ماند در غیر این صورت از طریق تخم آنها در این تالاب احیا می‌شود. وی گفت: برای حفظ موجودات باقی مانده در تالاب کار به آبرسانی سیار کشیده و قرار شده از طریق نیروهای نظامی، انتظامی، ارتش و دیگر ارگان‌ها کمک کنند که آب به این منطقه منتقل شود. وی تاکید کرد: علت اصلی خشک شدن سراب ها و رودخانه های سطح استان علاوه بر کم شدن بارش ها، فعالیت چاه های غیر مجاز ، عدم مدیریت چاه های مجاز و همچنین کشاورزی سنتی و غیر اصولی است که امیدواریم مسئولان مربوطه و نهادهای نظارتی در این راستا وارد عمل شوند. فلاحتی افزود: با توجه به اینکه علاوه بر خشکسالی فعالیت چاههای غیرمجاز که طبق برخی آمارها حدود ۱۰ هزار چاه در سطح استان و حدود دو تا سه هزار در سطح شهرستان کرمانشاه است، نفس‌های تالاب ها از جمله تالاب هشیلان را گرفته است و بنظر می رسد مناسبترین راه برای احیای تالاب ها مدیریت چاههای اطراف آنها است که اگر انجام شود آب سریعتر به تالاب بر خواهد گشت. وی در بخشی دیگر از سخنانش با اشاره به خشک شدن بسیاری از سراب های سطح استان گفت: در حال حاضر حدود ۸۰ درصد سراب های سطح استان کاملا خشک یا دبی آنها به کمترین میزان رسیده است. وی تاکید کرد: سراب نیلوفر هم که محل زندگی بسیاری از آبزیان است تقریبا خشک شده است و تنها چند چاله کوچک برای آن باقی مانده است که در صورت عدم مدیریت چاههای اطراف آن ، بزودی کاملا خشک خواهد شد. رئیس اداره محیط زیست شهرستان کرمانشاه با اشاره به تشکیل جلسه برای نجات سراب نیلوفر افزود: چند روز پیش جلسه ای با حضور مقامات معاونت پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان و دیگر نهادهای ذیربط برای حفظ جانداران پیرامون این سراب تا شروع فصل بارش انجام گرفت که امیدواریم نتایج خوبی به دنبال داشته باشد. فلاحتی در پایان تصریح کرد: اداره محیط زیست فعالیت های فراوانی برای جلوگیری از نابودی آبزیان و جاندارانی که منبع اصلی حیات آنها سرابها ، رودخانه ها و چشمه ها است انجام داده است ، از جمله ، ایجاد آبشخور ، آبرسانی سیار به حیوانات و … با همکاری همیاران طبیعت و سمن های حافظ محیط زیست است.
صید و شکار غیرمجاز:
1- ۶ شکارچی متخلف در گچساران دستگیر شدند. گچساران – ایرنا (۱۲ شهریور ۱۴۰۱) -مدیرکل حفاظت محیط زیست کهگیلویه وبویراحمد گفت: از ۲ روز گذشته تاکنون ۶ شکارچی متخلف در مناطق آزاد شهرستان گچساران دستگیر شده اند. اسلام جاودان خرد روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت : در این مدت با پایش مناطق آزاد گچساران از سوی محیط بانان سه گروه شکارچی متخلف به همراه لاشه ۶ قطعه تیهو دستگیر و اعمال قانون شدند. مدیرکل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد : از متخلفان دستگیر شده همچنین ۲ قبضه اسلحه ساچمه زنی و یک قبضه اسلحه بادی کشف و ضبط شده است. وی افزود: هر ۶ نفر متخلف به همراه آلات جرم مکشوفه به مراجع قضایی معرفی شدند. مدیرکل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد افزود: قانونگذار برای جلوگیری از شکار غیرمجاز و حفاظت از گونه‌های حیات‌وحش جرائم بسیار سنگینی برای متخلفان شکار و صید حیات وحش در نظر گرفته است. شهرستان ۱۲۶ هزار نفری گچساران در جنوب غربی کهگیلویه و بویراحمد ۵۲هزار هکتار منطقه حفاظت شده دارد.
2-شکارچی مرال در نوشهر به دام قانون افتاد. فرمانده یگان حفاظت اداره کل محیط زیست مازندران از دستگیری شکارچی مرال در نوشهر خبر داد. مسلم آهنگری فرمانده یگان حفاظت اداره کل محیط زیست مازندران در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان (۲۱ شهریور ۱۴۰۱) گفت: باتوجه به فصل گاوبانگی و شنیده شدن صدای گلوله در منطقه حفاظت شده البرز مرکزی (جنگل دارنو شهرستان نوشهر)، ماموران محیط زیست به محل مورد نظر اعزام و یک شکارچی غیرمجاز را همراه با مقداری گوشت مرال دستگیر کردند.او با بیان اینکه شکارچی متخلف تحویل مراجع قضایی شد، افزود: در بررسی به عمل آمده مشخص شد، این فرد از دامداران غیرمجاز جنگل بوده است. آهنگری با تاکید بر حفظ و حراست از گونه‌های جانوری در طبیعت، گفت: گوزن قرمز نُماد تنوع زیستی جنگل‌های هیرکانی مازندران محسوب و با آغاز فصل “گاوبانکی”، شاهد استقرار چادر‌های گاوبانکی و حفاظت بیشتر مرال‌ها در طبیعت استان هستیم.
بازداشت و احکام صادره شکارچیان :
1-دستگیری شکارچیان غیر مجاز و عامل تهاجم عمدی به محیط بان دماوند. سرپرست اداره حفاظت محیط زیست شهرستان دماوند از دستگیری شکارچیان غیر مجاز و عامل تهاجم عمدی به محیط بان دماوند طی تعقیب و گریز در شهرستان پاکدشت خبر داد. دستگیری شکارچیان غیر مجاز و عامل تهاجم عمدی به محیط بان دماوندبه گزارش خبرگزاری صدا و سیما (۲۰ شهریور ۱۴۰۱) به نقل از روابط عمومی حفاظت محیط زیست استان تهران، نقی میرزاکریمی با بیان اینکه روز جمعه گذشته یک دستگاه خودروی سمند در محله آجان ساران در حاشیه جاده توقف و به سمت قوچ و میش‌های کنار جاده شلیک کرد، افزود: محیط بان منطقه که در نزدیکی محل بود با شنیدن صدای تیر برای دستگیری شکارچیان وارد عمل شد که با صدور دستور ایست، راننده با خودرو، محیط بان را زیر گرفت و ضمن وارد کردن صدمه و جراحت به محیط بان، فرار می‌کند. وی با اشاره به اینکه بلافاصله موضوع از طریق فرماندهی انتظامی شهرستان پیگیری شد، افزود: بعد از هماهنگی برای مسدود کردن راه‌های ارتباطی شهرستان‌های همجوار، گرمسار، ورامین و پاکدشت و بعد از چند ساعت تعقیب و گریز سرانجام متخلفان در پاکدشت دستگیر شدند و یک قبضه سلاح شکاری از آنها کشف و ضبط شد.
source https://mohitzist.bashariyat.org/?p=33643
نظرات
ارسال یک نظر